Kaucję będzie można odzyskać po oddaniu opakowań do sklepu. Zmiana przede wszystkim ma promować recykling oraz ponowne wykorzystywanie opakowań, zwłaszcza że inne kraje mogą pochwalić się wysoką skutecznością tego rozwiązania. Bywa, że szklana butelka wielokrotnego użytku wraca na rynek kilkanaście razy. To duża korzyść dla środowiska.
Wprowadzenie systemu ma swoje uzasadnienia i planowane konkretne korzyści. Chodzi przede wszystkim o oszczędność surowców, dbanie o czyste środowisko i budowanie świadomości społecznej. Specjaliści przekonują, że dzięki systemowi kaucyjnemu będziemy używać mniej plastiku, aluminium i szkła do produkcji nowych opakowań. Będzie też mniej butelek i puszek porzuconych w parkach, lasach czy nad wodą. A wiedza, że opakowanie to nie odpad, lecz wartościowy materiał, który warto wprowadzić z powrotem do obiegu, stanie się powszechna.
Kaucja wynosi 50 gr. w przypadku butelek plastikowych i puszek, a 1 zł w przypadku wielorazowych butelek szklanych. Doliczana jest jako osobna pozycja na paragonie. Sklepy o powierzchni powyżej 200 m kw., a więc duże obiekty, mają obowiązek odbierać puste opakowania i oddawać kaucję. W przypadku mniejszych sklepów kaucja będzie pobierana, ale mogą one przystąpić do systemu odbioru opakowań dobrowolnie. Butelki i puszki, oprócz zbiórki ręcznej, można także oddawać do specjalnych maszyn ustawionych przed sklepami lub w ich wnętrzu.
Wprowadzenie systemu kaucyjnego ma prowadzić do realizacji konkretnych celów. Chodzi m.in. o osiągnięcie wysokiego poziomu selektywnej zbiórki opakowań - co najmniej 77 proc. już od 2025 r. i aż 90 proc. od 2029 r. A także o pozyskiwanie więcej materiałów z recyklingu w jednorazowych butelkach z plastiku (razem z zakrętkami i wieczkami) - zawartość tworzyw sztucznych z recyklingu wyniesie co najmniej 25 proc. od 2025 r. i 30 proc. od 2030 r.
Kaucja będzie doliczana i będzie można ją odzyskać tylko w przypadku "nowych" opakowań z nadrukowanym znakiem kaucji. Ale przez pierwsze trzy miesiące obowiązuje okres przejściowy. Ma on pozwolić producentom na wymianę asortymentu. Proces zastępowania dotychczasowych opakowań nowymi będzie więc odbywać się stopniowo.
Systemy kaucyjne obowiązują w wielu krajach Europy. Korzysta z nich 180 mln Europejczyków, co stanowi ponad 1/4 populacji naszego kontynentu. W Niemczech przy zbieraniu opakowań w systemie kaucyjnym uzyskuje się poziom 97 proc. zbiórki, a w Norwegii 95 proc. dla butelek PET. Dobrym przykładem jest też Litwa, która wprowadziła system kaucyjny w 2016 r. i w ciągu 2 lat osiągnęła poziom zwrotu opakowań wynoszący 90 proc.
Warto pamiętać, że:
- kaucja zostanie doliczona do ceny napojów dopiero przy kasie;
- wszystkie jednostki handlowe, niezależnie od ich powierzchni, jeżeli oferują napoje w opakowaniach objętych systemem, będą pobierały kaucję;
- opakowania objęte systemem będą odpowiednio oznakowane logotypem systemu kaucyjnego;
- nie będzie możliwości odebrania kaucji za opakowania bez logotypu;
- przy zwrocie opakowań, w celu odzyskania kaucji, nie będzie wymagane okazanie paragonu;
- opakowań nie należy zgniatać przed oddaniem do punktu zbiórki.
Oprac. Przemysław Szubartowicz
