Nieco inaczej niż zwykle, ale z pięknymi widokami, odbyło się sprzątanie Motławy w ramach inicjatywy "ekoKajak". To społeczna akcja łącząca rekreację z troską o środowisko - uczestnicy spływów kajakowych zbierają śmieci z rzeki, wyposażeni w chwytaki i worki. Zamiast opłaty za spływ liczy się zaangażowanie. Inicjatywa realizowana jest w ramach projektu Circular Ocean-Bound Plastic z programu Interreg Południowy Bałtyk, który ma na celu ograniczenie plastiku trafiającego do Bałtyku i promowanie proekologicznych postaw. Podczas spływu uczestnikom udało się zebrać niemal 8 kilogramów odpadów.
Z kolei przy wejściu na plażę nr 53 w Gdańsku mieściło się ekologiczne i sportowe centrum sobotniego wydarzenia. Najmłodsi mogli wziąć udział w warsztatach z upcyclingu oraz malowania ekotoreb przy stoisku Stowarzyszenia. Natomiast edukację leśną i sadzonki dla mieszkańców (sosna pospolita, świerk pospolity, jodła koreańska, jodła pospolita) zapewniły Lasy Państwowe.
Nie zabrakło również atrakcji zorganizowanych przez miasto Gdańsk - były to m.in. zajęcia z poprawnej segregacji odpadów czy tworzenia mini ogrodu deszczowego w słoiku. Z kolei lekcję o cyrkularnym podejściu do odpadów przeprowadził Port Czystej Energii.
Ważnym punktem wydarzenia była aktywność fizyczna. Pod okiem Artura Siódmiaka - byłego piłkarza ręcznego oraz uczestnika igrzysk olimpijskich, można było korzystać z boiska piłki ręcznej, dowiedzieć się nieco więcej o samej dyscyplinie i wziąć udział w warsztatach. Dodatkowo uczestnicy brali udział w rozgrywkach na plenerowym boisku do koszykówki na plaży Polsat Sport i Orlen Basket Ligi. A gościem w tej dyscyplinie był David Brembly, zawodnik Tasomix Rosiek Stal Ostrów Wielkopolski, mistrz Polski w sezonie 2020/21.
Gdańsk konsekwentnie realizuje wizję miasta zielonego, odpornego na zmiany klimatu i przyjaznego mieszkańcom. W ramach strategii Gdańsk 2030+ stolica Pomorza inwestuje w kompleksowe rozwiązania, które łączą ochronę bioróżnorodności, nowoczesne zarządzanie zielenią, innowacje w gospodarce odpadami i szeroko zakrojoną edukację ekologiczną. To wielowymiarowa transformacja, która dzieje się na naszych oczach.
Zieleń staje się jednym z najważniejszych filarów rozwoju miasta - zarówno w kontekście jakości życia, jak i adaptacji do zmian klimatu. Gdańsk konsekwentnie pokazuje, że ekologia to nie chwilowa moda, lecz długofalowa strategia, realizowana krok po kroku w przestrzeni miejskiej.
Zielona transformacja Gdańska to nie pojedyncze działania, ale spójna, długofalowa strategia oparta na współpracy z mieszkańcami, ekspertami i organizacjami społecznymi. Inwestujemy w zieleń, innowacyjne rozwiązania i edukację, bo wiemy, że tylko całościowe podejście pozwala budować miasto odporne na zmiany klimatu i przyjazne do życia. Gdańsk staje się przykładem, że zrównoważony rozwój może iść w parze z nowoczesnością - mówi Piotr Kryszewski, dyrektor zarządzający ds. Zielonego Gdańska.
Bliżej natury
Fundamentem zielonej tożsamości Gdańska jest troska o jego naturalne dziedzictwo. Wiele cennych przyrodniczo miejsc i obiektów - takich jak pomniki przyrody czy użytki ekologiczne - typowanych jest przez ekspertów, często na wniosek samych mieszkańców. Następnie, po analizie, ich status ochronny ustanawiany jest uchwałą Rady Miasta. Obecnie Gdańsk może poszczycić się 2 zespołami przyrodniczo-krajobrazowymi, 17 użytkami ekologicznymi (chroniącymi m.in. nietoperze, płazy i torfowiska) oraz aż 194 pomnikami przyrody. Wszystkie te obiekty objęte są specjalnymi formami ochrony, co oznacza, że nie tylko zachowuje się ich naturalny charakter, ale też podejmuje działania mające na celu ich aktywną ochronę i promowanie ich wartości.
Ochrona przyrody w Gdańsku to jednak nie tylko statystyki, lecz przede wszystkim konkretne i systemowe działania. Wiosną 2024 roku zakończyła się "Akcja Żaba", w ramach której wolontariusze i służby miejskie uratowali 16 028 płazów migrujących do miejsc rozrodu w czterech kluczowych lokalizacjach. To dowód na to, jak skuteczna może być współpraca miasta, organizacji pozarządowych i mieszkańców w obliczu wyzwań klimatycznych zagrażających lokalnej faunie.
Miasto wspiera również takie inicjatywy jak Gdańskie Ogrody Motylowe, które tworzą przyjazne przestrzenie dla zapylaczy, oraz organizuje specjalistyczne szkolenia z udzielania pierwszej pomocy dzikim zwierzętom dla pracowników miejskich służb.
Zielona retencja
Gdańsk udowadnia, że zieleń może wypierać beton nawet w gęsto zabudowanych częściach miasta. Sztandarowym przykładem są ogrody deszczowe, czy tzw. rozbruki, czyli przekształcanie nieużywanych, utwardzonych powierzchni w nowe zieleńce. Działania te, realizowane m.in. na al. Grunwaldzkiej we Wrzeszczu, rondzie Anny Piaseckiej na Chełmie czy na Podwalu Przedmiejskim, nie tylko poprawiają estetykę, ale przede wszystkim pełnią funkcję zielonej retencji. Nowe zieleńce przechwytują wodę deszczową, odciążają sieć kanalizacyjną, magazynują wilgoć na czas suszy i obniżają temperaturę w upalne dni.
Realizacja tych działań odbywa się w ramach systemowej Gdańskiej Polityki Małej Retencji, która zakłada, że woda powinna być zatrzymywana tam, gdzie spada. W Gdańsku powstało już ponad 200 ogrodów deszczowych i niecek retencyjnych, a co roku planowane są kolejne inwestycje o łącznej pojemności co najmniej 50 000 m³. Retencja w krajobrazie wspiera zieleń w przestrzeni miejskiej. Równolegle miasto promuje i finansuje rozwiązania przydomowe - w 2025 roku na ten cel przeznaczono 500 tys. zł. Ograniczanie koszenia trawników, kampanie edukacyjne i działania z mieszkańcami to integralne elementy tej polityki, nagrodzonej w prestiżowym konkursie MERLIN InnovationAwards 2025.
Drzewa pod specjalnym nadzorem
Gdańsk stale zwiększa swój drzewostan. Tylko w ramach zorganizowanych akcji - takich jak "Wyczesany Las" czy "Wiosna w Gdańsku" - w ostatnim czasie posadzono tysiące nowych drzew, głównie dębów. Co ważne, Gdańsk jest także liderem w tworzeniu mikrolasów. Posadzono już siódmą taką minipuszczę, która błyskawicznie staje się oazą bioróżnorodności.
Gdańsk rozumie, że trwała zmiana wymaga budowania świadomości ekologicznej od najmłodszych lat. Program edukacyjny "Czyste Miasto Gdańsk" w latach 2019-2024 objął już ponad 32 tysiące uczniów na wszystkich szczeblach nauczania. Dzieci i młodzież uczą się odpowiedzialnego postępowania z odpadami komunalnymi i zasad gospodarki obiegu zamkniętego (GOZ) w gdańskich przedszkolach i szkołach podstawowych, dedykowanej pracowni ekologicznej, podczas wizyt studyjnych w Zakładzie Utylizacyjnym, a od nowego roku szkolnego uczniowie szkół ponadpodstawowych będą zgłębiać tajniki transformacji energetycznej w Porcie Czystej Energii. Edukacja wychodzi jednak daleko poza mury szkolne. Coroczny Festiwal Czyste Miasto Gdańsk, cykl reportaży o rzemieślnikach "Naprawiaj, nie wyrzucaj", akcje "Sprzątanie Świata" czy "Zielone Rynki" promują ideę less waste, odpowiedzialną konsumpcję i dbałość o wspólną przestrzeń.
Najbardziej zaawansowanym technologicznie elementem zielonej transformacji Gdańska jest Port Czystej Energii - nowoczesna elektrociepłownia, która przekształca odpady nienadające się do recyklingu w ciepło i energię elektryczną. Już wkrótce system ten zostanie uzupełniony o kolejną strategiczną inwestycję. Na terenie Zakładu Utylizacyjnego powstanie bioelektrociepłownia o wartości blisko 190 mln zł. Będzie ona w zamkniętym, bezemisyjnym procesie przetwarzać 60 tysięcy ton bioodpadów rocznie na energię elektryczną dla 7 tysięcy gospodarstw, energię cieplną dla 3 tysięcy mieszkań oraz wysokiej jakości kompost.
Błękitno-zielone miasto
Rozwój zieleni znajduje także odzwierciedlenie w dokumentach planistycznych, w tym Gdańskiej Polityce Zieleni, która stanowi jeden z kluczowych dokumentów wspierających realizację Strategii Gdańsk 2030 Plus. Polityka ta określa cele i kierunki rozwoju błękitno-zielonej infrastruktury w skali całego miasta, a także wskazuje konkretne działania dla dzielnic dotkniętych deficytem dostępu do terenów zieleni. Prace nad dokumentem prowadzone są we współpracy z mieszkańcami i radami dzielnic, a ich efektem są m.in. rekomendacje do planów miejscowych oraz tzw. błękitno-zielone karty, które ułatwiają wdrażanie rozwiązań przyrodniczych w przestrzeni miejskiej.
Zielona metamorfoza Gdańska to dowód na to, że ambitne cele ekologiczne można skutecznie realizować poprzez połączenie strategicznych inwestycji, dbałości o lokalną przyrodę, innowacyjnych rozwiązań i budowania świadomej społeczności. To droga ku przyszłości, w której nowoczesna metropolia żyje w harmonii ze środowiskiem.
Źródło: Miasto Gdańsk,
Oprac. Przemysław Szubartowicz
